Terapistler uzun Covid'e yardımcı olabilir

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre Uzun Covid, Covid-19 ile ilk enfeksiyondan 4 veya daha fazla hafta sonra yeni, geri dönen veya devam eden sağlık sorunlarının ortaya çıkmasıdır. Akut sonrası COVID, COVID sonrası koşullar ve kronik COVID gibi başka isimlerle de bilinir.

İnsanları uzun COVID için tedavi etmek, durumla ilişkili çok çeşitli sorunlar nedeniyle son derece karmaşık olabilir.

"Herkese uyan tek bir tedavi" olmasa da, fizyoterapistler ve mesleki terapistler gibi yardımcı sağlık profesyonellerinin COVID'in çeşitli aşamalarında insanlara tedavi sağlamadaki önemi giderek daha fazla kabul görmektedir.

Uzun COVID hakkında hala bir şeyler öğreniyoruz ancak bu uzmanlar, insanların normal rollerine ve rutinlerine geri dönmelerine yardımcı olmak için egzersiz eğitimi, nefes alma teknikleri ve yorgunluğu güvenli bir şekilde yönetmenin yollarını uyarlayabilirler.

İnsanların neden uzun COVID geliştirdiğinin kesin mekanizması belirsizliğini korurken, mevcut kanıtlar, kalıcı COVID virüsünün vücutta devam eden bir dizi enflamatuar ve bağışıklık tepkisini tetikleyebileceğini göstermektedir.

Bu da kalp atış hızı, nefes alma ve sindirim gibi işlevleri düzenleyen solunum ve otonom sistem de dahil olmak üzere birçok vücut sisteminde belirti ve semptomlara yol açmaktadır. Bu durum, beyin sisi, yorgunluk, baş ağrısı, nefes alma zorlukları ve tat ve koku değişiklikleri gibi uzun COVID'in yaygın semptomlarını açıklayabilir.

Tahminler, COVID ile enfekte olanların yüzde 5 ila yüzde 50'sinin uzun COVID geliştirmeye devam ettiğini göstermektedir.

JAMA Network Open dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, koronavirüs enfeksiyonu üzerine yapılan yeni bir çalışma, pandeminin ilk dalgasında SARS-CoV-2 virüsü ile enfekte olan hastanede yatmayan kişilerin üçte ikisinden fazlasında uzun Covid geliştiğini ortaya koydu. Araştırmacılar, akut enfeksiyon sırasında en sık görülen semptomların ateş, nefes darlığı, kas ağrısı ve öksürük olduğunu bildirdi. Hastanede yatan hastaların ayakta tedavi gören hastalara kıyasla daha büyük bir kısmında nefes darlığı görüldüğünü, koku kaybı için ise bunun tam tersinin geçerli olduğunu sözlerine eklediler.

Doktor, diş hekimi, hemşire veya ebe olmayan ancak uzmanlaşmış bakım sağlayan fizyoterapistler ve mesleki terapistler gibi yardımcı sağlık profesyonelleri, uzun COVID belirti ve semptomlarını yönetmede özellikle etkili olabilir.

Bunun nedeni kısmen, stratejiler geliştirmek ve işlevsel hedefler doğrultusunda çalışmak için hastalarla birlikte çalışmaya alışkın olmaları olabilir.

Uzun Covid için Tedavi:

Egzersiz eğitimi, uzun COVID'li kişilere yardımcı olmak için fizyoterapistler tarafından reçete edilen en yaygın tedavidir.

Çalışmalar, egzersiz programlarının uzun COVID'li kişilerin yorgunluk, kas güçsüzlüğü, nefes darlığı ve egzersiz intoleransının etkilerini tersine çevirmelerine yardımcı olabileceğini bulmuştur.

Pulmoner rehabilitasyon, genellikle fizyoterapist tarafından yönetilen ve devam eden akciğer hastalıkları olan kişilere yardımcı olmak için tasarlanmış bir egzersiz ve eğitim programıdır. Bu tür programların uzun COVID'li kişiler için etkili olduğu gösterilmiştir.

Ancak, tüm egzersiz programları uzun COVID'li herkes için uygun değildir. Yorgunluk sorunları devam eden bazı kişiler için, farklı pozisyonlarda ilerleyen kademeli bir egzersiz programına başlamak da egzersiz zindeliğini iyileştirmede ve yorgunluk seviyelerini azaltmada etkili olabilir.

Eklem ve/veya kas ağrısı ve sertliği için hareket açıklığı egzersizleri gibi tekrarlayan hareket egzersizleri reçete edilebilir. Düşmeleri önleme, kas güçlendirme ve denge eğitimi gibi diğer terapiler de uzun COVID nedeniyle hareket kabiliyeti azalmış, kondisyon kaybı ve kas kaybı olan kişiler için uygundur.

Aşırı efor iyileşmenizi geciktirebileceğinden, egzersizlere başlamadan önce bir fizyoterapistten tavsiye almak önemlidir. Egzersize dönmeden önce kalp fonksiyonlarınızın ve yorgunluk belirtilerinizin kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi ve egzersiz sırasında yakından izlenmesi esastır çünkü belirtiler zaman içinde dalgalanabilir.

Fizyoterapistler, bir egzersiz programı reçete etmenin yanı sıra, uzun COVID'in yaygın bir semptomu olan nefes darlığının nasıl yönetileceğine dair stratejiler sağlayabilir. Örneğin, fizyoterapistler genellikle insanlara nefes darlığı ataklarından kurtulmak için nasıl rahat kontrollü nefes alacaklarını öğretir.

Uzun COVID'li kişiler ayrıca sürekli öksürme veya göğüslerini temizleme ihtiyacı hissedebilirler. Aktif döngü nefes tekniği gibi salgı temizleme teknikleri faydalı olabilir.

İnspiratuar kas eğitimi, solunum (nefes alma) kaslarını güçlendirmek için reçete edilen özel egzersizleri içerir. Bu genellikle direnç sağlayan bir cihaz aracılığıyla derin nefes almayı içerir.

Bu eğitim şeklinin uzun COVID'li bazı kişiler için faydalı olduğu kanıtlanmıştır, ancak tüm hastalar için faydalı değildir.

Uzun COVID'li kişilere yönelik terapiler kişiye göre uyarlandığında en iyi sonucu verdiğinden, semptomlarınız için en iyi nefes alma tekniği konusunda bir fizyoterapiste danışmanız önemlidir.

Rehabilitasyon egzersizlerinin yanı sıra, hem fizyoterapistler hem de mesleki terapistler, uzun COVID'li kişiler için semptomları yönetmek ve işe ve günlük hayata katılımı artırmak için kişiselleştirilmiş stratejiler sağlayabilir.

Örneğin, zayıf dikkat ve hafızayı geliştirmek veya telafi etmek için stratejiler geliştirebilir veya yorgunlukla başa çıkmak için günlük bir rutin planlamaya yardımcı olabilirler, böylece insanlar normal rollerine ve rutinlerine yeniden katılabilirler.

Diğer sağlık uzmanları da iyileşmeye yardımcı olmak için bireyselleştirilmiş tedavi sağlayabilir. Psikologlar anksiyete ve depresyonu iyileştirmek için ilaç dışı tedaviler sunabilir. Konuşma patologları, sürekli ses kısıklığı olan birine yardımcı olabilir.

Uzun COVID'iniz varsa, doktorunuzdan sizi farklı sağlık profesyonellerinin birlikte çalıştığı multidisipliner bir uzun COVID programına veya semptomlarınıza bağlı olarak belirli sağlık profesyonellerine yönlendirmesini isteyin.

Multidisipliner temelli programların uzun COVID'li kişilerin yönetiminde en etkili olduğu bulunmuştur. Avustralya'da, izleme ve tedavi sağlayan bazı uzun COVID klinikleri bulunmaktadır. Ancak, ülke genelinde daha fazla sayıda kurulmasına acil ihtiyaç vardır.

Uzun COVID semptomları zayıflatıcı olabilirken, birçok semptomun zamanla iyileştiği görülmektedir. Bununla birlikte, bir fizyoterapist veya mesleki terapistin yardımıyla daha hızlı iyileşebilirsiniz.